“Dù ai buôn đâu bán đâu
Mồng chín tháng tám chọi trâu thì về
Dù ai buôn bán trăm bề
Mồng chín tháng tám thì về chọi trâu”
Những câu ca dao trên đã đủ để nói lên sức hấp dẫn của lễ hội chọi trâu truyền thống Đồ Sơn. Qua mỗi năm, lễ hội lại thu hút thêm hàng nghìn lượt khách tham dự. Theo ước tính, năm 2023 lễ hội chọi trâu có khoảng 20.000 lượt khách, phủ kín khu vực khán đài và hàng nghìn người theo dõi lễ hội qua màn hình led ở khu vực ngoài sân vận động. Vậy tại sao, lễ hội chọi trâu Đồ Sơn lại hấp dẫn như thế?
Tính lịch sử lâu đời của lễ hội
Lễ hội có nguồn gốc từ xa xưa, gắn liền với tục thờ cúng thủy thần và hiến sinh trâu để cầu mong trời đất an khang, hành trình trên biển luôn thuận lợi, suôn sẻ và có cuộc sống ấm no, sung túc. Thông thường, mỗi làng sẽ thờ một vị thánh và có một lễ hội riêng. Nhưng với Đồ Sơn thì “Trống mọi làng cùng đánh, Thánh mọi làng cùng thờ”. Chính vì thế, dù đã trải qua hàng trăm năm, lễ hội chọi trâu Đồ Sơn vẫn được gìn giữ và trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa tinh thần cộng đồng, khiến ai cũng phải tham dự một lần trong đời.
Cơ hội khám phá hoạt động văn hóa tâm linh
Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn không chỉ là những trận thi đấu quyết liệt giữa các ông trâu mà còn mang theo bản sắc văn hóa độc đáo, là điểm giao thoa giữa nền văn hóa nông nghiệp đồng bằng và văn hóa cư dân ven biển. Tham dự lễ hội chọi trâu Đồ Sơn, du khách sẽ có cơ hội khám phá các nghi lễ truyền thống như: Lễ thượng cờ khai hội, lễ rước nước, lễ trình trâu, lễ hiến sinh và lễ tống thần.
Nghi lễ thượng cờ khai hội là nghi lễ mở đầu cho vòng chung kết lễ hội Chọi trâu truyền thống Đồ Sơn với mong muốn một mùa lễ hội có thời tiết thuận hoà, các kháp đấu diễn ra an toàn. Lễ thượng cờ được tổ chức tại đền Nghè và đền thờ Nam Hải Đại Thần Vương. Các đình làng - nơi có trâu chọi cũng đồng loạt tổ chức nghi lễ dâng hương thượng cờ khai hội.
Lễ rước nước trong Lễ hội chọi trâu truyền thống Đồ Sơn diễn ra trang trọng, với các nghi lễ như: diễn văn khai lễ, khởi trống, trình lễ của Ban tổ chức và dâng lễ của nhân dân và chủ trâu. Đoàn rước nước của các phường trên địa bàn quận Đồ Sơn với long đình, bát biểu, trống chiêng cờ hội xin nước từ nguồn nước linh thiêng, tinh khiết tại đền Nghè, nước được đựng trong bình gốm, đặt lên kiệu và được trai tráng khiêng về làm lễ tại đình các phường.
Sau lễ rước nước là lễ trình trâu, trong nghi lễ này, các chủ trâu sẽ đưa trâu ra trình Thành hoàng làng. Sau khi lễ thần xong, trâu chọi được gọi là “Ông trâu” và được coi là biểu tượng của tâm linh, thể hiện niềm tin, ước vọng của người dân. Ngoài ra, đó cũng là hình thức để trâu làm quen với môi trường đông người, với tiếng trống, chiêng và mùi hương khói, tiếp xúc với màu sắc của cờ hội.
Tiếp đến là một nghi lễ đặc biệt, không thể thiếu trong lễ hội chọi trâu, đó là lễ hiến sinh. Nghi lễ được tổ chức tại các phường có trâu vô địch và đạt giải nhì, giải ba. Theo tập quán của địa phương thì các trâu tham gia chọi, dù thắng dù thua đều phải giết thịt, cúng đầu trâu, thịt sống để tạ ơn Thành Hoàng làng, đồng thời xin cho mùa đánh cá sau, mùa làm ăn mới đạt kết quả tốt, may mắn hơn. Khi giết trâu, người ta lấy một bát tiết cùng một ít lông của trâu (huyết, mao) để cúng thần, sau đó đổ xuống biển để tiễn Thành Hoàng làng.
Cuối cùng là lễ tống thần, sau khi kết thúc lễ hội các đình làng tổ chức cúng, tiễn các thần linh để tạ ơn một mùa lễ hội thành công.
Sự náo nhiệt, gay cấn và kịch tính
Hơn cả một trận bóng, sự kịch tính của các màn so tài diễn ra xuyên suốt trận đấu bởi những cú hích trời giáng bất ngờ từ các ông trâu, hòng hạ gục đối thủ. Mỗi pha va chạm đều khiến khán giả phải nghẹt thở vì hồi hộp và không thể rời mắt khỏi sới chọi. Tiếng hò reo cổ vũ mỗi lúc càng thêm cuồng nhiệt, không khí sôi động bao trùm cả sân vận động.
Nhiều khán giả còn chọn cho mình một ông trâu chiến binh để cổ vũ, dõi theo từng hành động, biểu cảm của con cưng trên sới chọi. Niềm tin và sự hồi hộp được đẩy lên cao trào, tạo nên bầu không khí gay cấn hơn bao giờ hết.
Có lẽ sau những ngày làm việc căng thẳng, đây là cơ hội để du khách được hòa mình vào sân chơi của cảm xúc, toàn bộ tâm trí chỉ dừng lại ở khoảnh khắc này và trong trận đấu trên sới chọi.
Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn - một nét đẹp văn hóa độc đáo, một điểm đến không thể bỏ qua cho những ai yêu thích sự sôi động, náo nhiệt và muốn tìm hiểu về văn hóa truyền thống Việt Nam. Hãy đến với Đồ Sơn vào mùa lễ hội để hòa mình vào không khí sôi động, náo nhiệt và trải nghiệm những khoảnh khắc khó quên!
